Πρώτο commit

content/articles/29/05_bash.md

@@ -0,0 +1,197 @@
++++
+title = 'Απλός χειρισμός Bash'
+date = '2000-09-01T00:00:00Z'
+description = ''
+author = 'Μιχάλης Καμπριάνης(mailto:kabrianis@hellug.gr)'
+issue = ['Magaz 29']
+issue_weight = 5
++++
+
+----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
+
+*Το standard shell του Linux είναι το bash, γι αυτό, ας μάθουμε μερικά πράγματα για αυτό.*
+
+----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
+
+Το Bash είναι ένα shell που χρησιμοποιείται ως standard στο Linux και υπάρχει διαθέσιμο και σαν πηγαίος κώδικας για να προστεθεί σε οποιoδήποτε Unix θέλετε.
+Είναι ένα POSIX-compliant shell και βασικά πρόκειται για μια μετεξέλιξη του shell (sh) συνδυάζοντας τα καλύτερα στοιχεία των C-shell (csh) και Korn-shel (ksh).\
+Το bash υποστηρίζει command-line editing, substitution, filename completion, προχωρημένες δυνατότητες scripting κλπ. Το bash υποστηρίζει βέβαια και
+wildcharacters ή χαρακτήρες-μπαλαντέρ (? για αντικατάσταση ενός χαρακτήρα και \* για αντικατάσταση απεριόριστων χαρακτήρων, `[                               ]`
+για καθορισμό εύρους τιμών κλπ. Σε κάθε περίπτωση, αυτό το κείμενο δεν μπορεί παρά να κάνει μία απλή εισαγωγή, και για περισσότερες πληροφορίες που θα οδηγούσαν
+στην πλήρη εκμετάλλευση των δυνατοτήτων του bash, ο αναγνώστης πρέπει να διαβάσει το manual του bash (man bash).
+
+**1. Μεταβλητές**
+----------------------------------------
+
+**2. Ανακατεύθυνση**
+-------------------------------------------
+
+**3. Έξοδος λογικής έκφρασης: test**
+-----------------------------------------------------------
+
+**4. Έλεγχοι ροής**
+------------------------------------------
+
+**5. Επαναληπτικοί βρόγχοι**
+---------------------------------------------------
+
+
+### [1. Μεταβλητές]{#s1}
+
+Οι μεταβλητές (βασικό στοιχείο σε κάθε πρόγραμμα) στο bash δεν είναι προκαθορισμένου τύπου, μπορεί δηλαδή η ίδια μεταβλητή να έχει αριθμητική τιμή, ή τιμή
+κειμένου (string) κλπ χωρίς να το προδηλώσουμε πουθενά (αν και για το bash όλες οι μεταβλητές είναι strings, με την χρήση της eval μπορούμε να κάνουμε και
+αριθμητικές πράξεις αν τα strings αποτελούνται μόνο από αριθμούς). Οι μεταβλητές ορίζονται με απλή τοποθέτηση (assignment, π.χ. var=1) και προσπελαύνονται
+βάζοντας μπροστά από το όνομά τους το σύμβολο \$. Αν η τιμή μίας μεταβλητής εσωκλείεται σε διπλά εισαγωγικά \"\", τότε το bash αγνοεί οποιαδήποτε κενά
+βρίσκονται εκεί. Αν δεν τα αγνοούσε, η τιμή της μεταβλητής θα ήταν οτιδήποτε υπάρχει μέχρι το πρώτο κενό. Ότι ήταν μετά το κενό θα θεωρούνταν ως τιμή της
+δεύτερης μεταβλητής, κάτι το οποίο έχει ιδιαίτερο νόημα για παραμέτρους που δίνονται από την γραμμή εντολών κατά την κλήση του προγράμματος. Αν εσωκλείεται σε
+ανάποδα μονά εισαγωγικά \`, τότε εννοείται ότι πρόκειται περί εντολής, η οποία θα εκτελεστεί και το αποτέλεσμα της εντολής θα αποτελεί την τιμή της μεταβλητής.
+
+Το bash χρησιμοποιεί κάποιες προκαθορισμένες μεταβλητές για τα διάφορα \"προγραμματάκια\" που μπορούμε να φτιάξουμε. Αυτές είναι οι:
+
+-   \$\# Ο αριθμός των παραμέτρων που δώσαμε στην γραμμή εντολών.
+-   \$0 Η πρώτη λέξη της κληθείσας εντολής (πρακτικά δηλαδή το όνομα του προγράμματος).
+-   \$1 - \$N Οι παράμετροι που δώσαμε στην γραμμή εντολών (όπου \$1 η πρώτη παράμετρος, και N ίσο με το \$\#).
+-   \$@ Φυλάσσει το σύνολο των παραμέτρων της γραμμής εντολών (δηλαδή από \$1 μέχρι \$N όπως ακριβώς τις γράψαμε.) σε μορφή πίνακα (array).
+-   \$\* Φυλάσσει το σύνολο των παραμέτρων της γραμμής εντολών (δηλαδή από \$1 μέχρι \$N όπως ακριβώς τις γράψαμε) σε μία μεταβλητή (μία και μόνη, τύπου
+    string).
+-   \$? Σε αυτή τη μεταβλητή φυλάσσεται το αποτέλεσμα εξόδου της προηγούμενης εντολής.
+
+
+### [2. Ανακατεύθυνση]{#s2}
+
+Το bash υποστηρίζει όπως θα ήταν ίσως αναμενόμενο, ανακατεύθυνση των τριών βασικών file descriptors, δηλαδή των standard input, standard output και standard
+error (αντίστοιχα 0, 1 και 2). Η ανακατεύθυνση της εισόδου γίνεται με το σύμβολο \<, και η ανακατεύθυνση εξόδου (και εξόδου λάθους) με το σύμβολο \> γράφοντας
+και τον αριθμό του file descriptor. Δηλαδή η έκφραση command 1\> output θα ανακατευθύνει την κανονική έξοδο στο αρχείο output (και είναι ισοδύναμη με την
+command \> output) ενώ η έκφραση command 2\> error θα ανακατευθύνει την έξοδο λάθους στο αρχείο error. Για να ανακατευθύνουμε και την κανονική έξοδο, αλλά και
+την έξοδο λάθους σε ένα αρχείο, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε οποιαδήποτε από τις ακόλουθες εκφράσεις:
+`command                               &> out, command >& out, command 2>&1                               out`
+
+Τέλος, το bash υποστηρίζει και piping, να ανακατευθύνει δηλαδή την έξοδο μίας εντολής, στην είσοδο μίας άλλης εντολής, με το σύμβολο \|.
+
+
+### [3. Έξοδος λογικής έκφρασης: test]{#s3}
+
+Όποτε θέλουμε να ελέγξουμε το αποτέλεσμα μίας λογικής ή αριθμητικής έκφρασης χρησιμοποιούμε τη συνάρτηση test. Η συνάρτηση test επιστρέφει τιμή \"αληθής\" ή
+\"ψευδής\" ανάλογα με το αληθές ή ψευδές της λογικής (ή και αριθμητικής) έκφρασης που ελέγχεται. H συνάρτηση test μπορεί να γραφεί και ώς `[ έλεγχος ]` . Η
+έκφραση μπορεί να έχει ένα μόνο στοιχείο και έναν τελεστή (ο οποίος έτσι ονομάζεται unary operator) ή μπορεί να έχει δύο στοιχεία και έναν τελεστή ο οποίος
+ονομάζεται binary operator. Πιο πολλές πληροφορίες από το manual page της συνάρτησης test το οποίο μπορείτε να δείτε γράφοντας man test
+
+Οι πιο συνηθισμένοι τελεστές:
+
+-   `test [ 1 -eq 2 ]`\
+    Η ανωτέρω έκφραση είναι ψευδής γιατί ο (αριθμητικός) τελεστής -eq σημαίνει ισότητα (equal). Άλλοι αριθμητικοί τελεστές είναι οι:
+    1.  -gt ο αριθμός αριστερά είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό δεξιά (greater than).
+    2.  -lt ο αριθμός δεξιά είναι μικρότερος από τον αριθμό αριστερά (less than).
+    3.  -ne οι δύο αριθμοί δεν είναι ίσοι (not equal).
+    4.  -ge ο αριθμός αριστερά είναι μεγαλύτερος ή ίσος από τον αριθμό δεξιά (greater or equal).
+    5.  -le ο αριθμός αριστερά είναι μικρότερος ή ίσος από τον αριθμό δεξιά (less or equal).
+-   `test [ like = likme ]`\
+    Η ανωτέρω έκφραση είναι ψευδής γιατί ο (λογικός) τελεστής = σημαίνει ότι τα δύο strings που συγκρίνουμε είναι ίσα (ίδια). Άλλοι λογικοί τελεστές σχετικοί με
+    strings είναι οι:
+    1.  != ο οποίος προφανώς επιστρέφει \"αληθές\" όταν τα δύο strings που συγκρίνουμε είναι ανόμοια.
+    2.  -z ο οποίος είναι unary operator (συντάσσεται δηλαδή ως εξής: `test [ -z string ]`) επιστρέφει \"αληθές\" αν το μήκος του string είναι μηδενικό.
+    3.  -n που είναι και αυτός unary operator (συντάσσεται δηλαδή ως εξής: `test [ -n string ]`) επιστρέφει \"αληθές\" αν το μήκος του string δεν είναι
+        μηδενικό.
+-   `test [ -e filename ]`\
+    Η ανωτέρω έκφραση βγαίνει αληθής όταν το αρχείο με όνομα filename υπάρχει. Άλλοι τελεστές ελέγχου της κατάστασης ενός αρχείου είναι οι εξής (όλοι όσοι
+    αναφέρονται εδώ είναι unary operators):
+    1.  -b αν το αρχείο υπάρχει και είναι block device
+    2.  -c αν το αρχείο υπάρχει και είναι character device
+    3.  -d αν το αρχείο υπάρχει και είναι directory
+    4.  -f αν το αρχείο υπάρχει και είναι κανονικό αρχείο
+    5.  -r αν το αρχείο υπάρχει και μπορεί να διαβαστεί
+    6.  -s αν το αρχείο υπάρχει και το μέγεθος του δεν είναι μηδέν
+    7.  -w αν το αρχείο υπάρχει και μπορεί να γραφτεί
+    8.  -x αν το αρχείο υπάρχει και μπορεί να εκτελεστεί
+
+
+### [4. Έλεγχοι ροής]{#s4}
+
+-   if - then - else
+
+    Ένας τρόπος και ο πιο συνηθισμένος ελέγχου ροής ενός προγράμματος είναι ο έλεγχος if-then-else όπου ελέγχουμε το αποτέλεσμα μίας λογικής έκφρασης και
+    ανάλογα με αυτό το αποτέλεσμα καθορίζουμε τι θα κάνει το πρόγραμμα. Προφανώς ο έλεγχος χρησιμοποιεί το αποτέλεσμα της συνάρτησης test για να καθορίσει την
+    ροή. Για παράδειγμα
+
+    ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
+
+        if [ $i -eq 3 ]; then 
+        echo 'Number is 3'; 
+        elif [ $i -eq 2 ]; then 
+        echo 'Number is 2'; 
+        else echo 'Number is neither 3 nor 2'; 
+        fi
+
+    ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
+
+    όπου είναι προφανές ότι κάπου στο πρόγραμμά μας έχουμε δώσει τιμή στην παράμετρο \$i. Μπορούμε να έχουμε όσα elif θέλουμε, αρκεί στο τέλος να υπάρχει και
+    ένα else. Αν δεν υπάρχει κανέναν elif δεν είναι υποχρεωτικό και το else, είναι όμως σε κάθε περίπτωση υποχρεωτικό το fi.
+
+-   select
+
+    Η συνάρτηση select δουλεύει (και συντάσσεται) όπως η if αλλά δίνει τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε menu. Για παράδειγμα
+
+    ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
+
+        select i in a.txt b.txt c.txt; do
+        cat $i;
+        done
+
+    ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
+
+    Το ανωτέρω παράδειγμα παρουσιάζει στον χρήστη ένα menu με τρεις επιλογές και ανάλογα με την επιλογή του χρήστη, του εμφανίζει το αντίστοιχο αρχείο στην
+    οθόνη.
+
+-   case
+
+    Η συνάρτηση case τέλος, προσομοιάζει στην αντίστοιχη συνάρτηση της C και σαν σύνταξη, αλλά και σαν αποτέλεσμα, και συγκεκριμένα εκτελεί προκαθορισμένες
+    εντολές για προκαθορισμένες τιμές μίας μεταβλητής, έχοντας ταυτόχρονα και μία γενική περίπτωση που δεν εμπίπτει στις υπόλοιπες. Για παράδειγμα
+
+    ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
+
+        case $i in
+         1 | 3 | 5 | 7 | 9) echo -n "Odd one-digit number";;
+         0 | 2 | 4 | 6 | 8) echo -n "Even one-digit number";;
+         *) echo -n "It definitely is not a one-digit nummber";;
+        esac
+
+    ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
+
+    Το ανωτέρω παράδειγμα ελέχει την μεταβλητή \$i που υποτίθεται ότι κάπου πιο πριν την έχουμε δώσει, και μας απαντάει αν είναι μονός ή ζυγός μονοψήφιος
+    αριθμός, ή όχι.
+
+
+### [5. Επαναληπτικοί βρόγχοι]{#s5}
+
+-   for - do
+
+    Ο βρόγχος for - do είναι ο πιο συνηθισμένος σε όλες τις γλώσσες προγραμματισμού. Η χρήση του είναι απλούστατη ειδικά στο bash όπου \\textbf{δεν μπορούμε να
+    ορίσουμε πεδίο τιμών, αντ\' αυτού είμαστε υποχρεωμένοι να ορίζουμε τις τιμές μία μία, ακόμα και αν αυτές είναι κατά κάποια έννοια συνεχόμενες. Ένα
+    παράδειγμα είναι το απλούστατο:
+
+    ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
+
+        for i in 1 3 5 ; do
+        echo $i;
+        done
+
+    ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
+
+    Το πεδίο τιμών της μεταβλητής \$i δεν αποτελείται υποχρεωτικά από αριθμούς αλλά μπορεί να είναι και λέξεις ή γράμματα, ή ακόμα και wildcharacters (\* και ?)
+    κάνοντας έτσι αυτό τον βρόγχο ένα πανίσχυρο εργαλείο.
+
+-   while - do Η συνάρτηση while εκτελεί κάποιες εντολές όσο μία λογική έκφραση είναι αληθής. Το κλασικότερο παράδειγμα είναι η δημιουργία ενός επαναληπτικού
+    βρόγχου, ως εξής:
+
+    ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
+
+        while [ $i -lt 10 ]; do
+        read i;
+        echo $i;
+        done
+
+    ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
+
+    Προφανώς το παράδειγμα αυτό θα μας εμφανίζει συνέχεια ότι του γράφουμε μέχρι να δώσουμε ένα αριθμό μεγαλύτερο (ή ίσο) του 10. Προσοχή χρειάζεται εδώ, γιατί
+    στο πρόγραμμά μας η μεταβλητή \$i πρέπει να έχει τιμή πριν κληθεί η while.
+